Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση (ΓΟΠΝ)

​

Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση είναι η κατάσταση κατά την οποία,  ο κατώτερος οισοφαγικός σφιγκτήρας (ΚΟΣ) , ένας μυικος δακτύλιος  στο κάτω μέρος του οισοφάγου που λειτουργεί σαν βαλβίδα μεταξύ του οισοφάγου και του στομάχου δεν κλείνει σωστά και επιτρέπει την παλινδρόμηση των περιεχομένων του στομάχου στον οισοφάγο.

Η παλινδρόμηση του γαστρικού περιεχομένου, είτε αυτό είναι όξινο είτε αλκαλικό, ερεθίζει την εσωτερική επιφάνεια του οισοφάγου,και προκαλεί μια αίσθηση καψίματος στο στήθος ή στο λαιμό που ονομάζεται οπισθοστερνικός καύσος. Συχνό είναι επίσης το αίσθημα παλινδρόμησης, κατά τον οποίο, γαστρικό περιεχόμενο μπορεί να γίνει αισθητό ότι ανεβαίνει εώς και το τον λαιμό ή στο πίσω μέρος του στόματος. Η περιστασιακή καούρα είναι κοινή, αλλά δεν σημαίνει απαραιτήτως ότι έχουμε ΓΟΠΝ.

Η χρόνια γαστροισοφαγική παλινδρόμηση, ιδίως όταν περιλαμβάνει όξινο περιεχόμενο, μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή του βλεννογόνου του οισοφάγου – οισοφαγίτιδα- ενώ μπορεί να ευθύνεται για την αναπτυξη πεπτικών στενώσεων ή προκαρκινωματώδων βλαβών όπως ο οισοφάγος Barrett.

 

Ποια τα συμπτώματα της ΓΟΠΝ;

Τα κύρια συμπτώματα είναι η συχνή καούρα, το αίσθημα καύσου στο στήθος, και το αίσθημα παλινδρόμησης. Άλλα συμπτώματα αποτέλεσμα της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης, είναι πόνος στο στήθος, δυσκολία στην κατάποση,ή αίσθημα καθηλωμένου βλωμού στο λαιμό, βήχας και αίσθημα βραχνάδας. Ορισμένοι ασθενείς μπορεί να μην εμφανίζουν συμπτώματα, αλλά πάραυτά να εμφανίζουν αλλοιώσεις φλεγμονής της επιφάνειας του οισοφάγου.

 

Ποιες οι επιπλοκές της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης;

Μερικές φορές η ΓΟΠΝ μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές. Φλεγμονή του οισοφάγου από το γαστρικό οξύ προκαλεί αιμορραγία ή έλκη. Επιπλέον,η χρόνια φλεγμονή μπορεί να συντελέσει στην δημιουργία πεπτικών στενώσεων που εμποδίζουν την κατάποση τροφής και συσχετίζονται με αίσθημα δυσφαγίας. Αποτέλεσμα της χρόνιας φλεγμονής είναι και ανάπτυξη οισοφάγου Barrett, προκαρκινωματώδους κατάστασης που μπορεί με την πάροδο του χρόνου να οδηγήσει στην σε καρκίνο του οισοφάγου. Τέλος, μελέτες έχουν δείξει ότι το άσθμα, ο χρόνιος βήχας, και η πνευμονική ίνωση μπορεί να επιδεινωθούν ή ακόμη και προκαλούνται από ΓΟΠΝ.

 

Ποιες οι αιτίες που προκαλούν ΓΟΠΝ;

​

Συχνότερο αίτιο της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης είναι η ύπαρξη διαφραγματοκήλης κατά την οποία το  τμήμα του στομάχου είναι πάνω από το διάφραγμα, το μυικό τοίχωμα που χωρίζει το στομάχι από το στήθος. Η ύπαρξη διαφραγματικήλης συντελεί στην ανεπάρκεια του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα με αποτέλεσμα την ευκολότερη παλινδρόμηση γαστρικού περιεχομένου στον οισοφάγο. Δυστυχώς η ύπαρξη διαφραγματοκήλης είναι αρκετά συχνή και μπορεί να συμβεί σε άτομα κάθε ηλικίας.

 

Άλλοι παράγοντες που μπορεί να συμβάλλουν στην ΓΟΠΝ είναι:

• Η χρήση αλκοόλ

• Η αύξηση του σωματικού βάρους

• Η εγκυμοσύνη

• Το κάπνισμα

 

Η κατανάλωση ορισμένων τροφίμων μπορεί επίσης να επιτείνει την γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Τέτοιες τροφές είναι τα

• εσπεριδοειδή

• σοκολάτα

• ποτά με καφεΐνη

• λιπαρά και τα τηγανητά

• το σκόρδο και τα κρεμμύδια

• αρωματικές ουσίες μέντας

• πικάντικα τρόφιμα

• τροφές με βάση την ντομάτα, όπως μακαρόνια σάλτσα, τσίλι, και πίτσα

 

Διερεύνηση γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης

​

Η γαστροσκόπηση  είναι ιδανικότερη εξέταση για την ανίχνευση αλλοιώσεων σχετιζόμενων με την γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση όπως την ύπαρξη οισοφαγίτιδας, πεπτικών στενώσεων, οισοφάγου Barrett. Κατά την γαστροσκόπηση ο ιατρός μπορεί να λάβει επίσης βιοψίες από τυχόν αλλοιώσεις ή επίσης να προβεί σε θεραπευτικές πράξεις όπως για παράδειγμα διαστολή πιθανών στενώσεων.

 

Οι ακτινολογικές εξετάσεις έχουν περιορισμένο ρόλο πλέον στην διάγνση της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης. Το οισοφαγογράφημα με βάριο χρησιμοποιούνται επίσης για την διάγνωση κινητικών διαταραχών του οισοφάγου ή του στομάχου, ενώ η αξονική τομόγραφία προς αποκλεισμό μείζονων αλλοιώσεων του θώρακα ή του μεσοθωρακίου.

 

Σημαντικό ρόλο τα τελευταία χρόνια στην διερεύνηση ανθεκτικής γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης, έχουν επίσης άλλες διαγνωστικές εξετάσεις όπως η μανομετρία και η ph μετρία. Η μανομετρία βοηθά στην ανίχνευση κινητικών διαταραχών του οισοφάγου που μπορεί να συντελέσουν στην εμφάνιση συμπτωμάτων παλινδρόμησης, ενώ κατά την ph μετρία, δίνεται η δυνατότητα ακριβούς μέτρησης επεισοδίων παλινδρόμησης, και βαθμό συσχέτισης με τα συμπτώματα του ασθενούς.

 

Ποια η κατάλληλη θεραπεία για αντιμετώπιση της ΓΟΠΝ;

​

Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει συνδυασμό αλλαγών στον τρόπο ζωής και διατροφής, φάρμακα ή χειρουργική επέμβαση. Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορεί να είναι αποτελεσματικές σε ποσοστό περίπου 20% και σχετίζονται με την διακοπή καπνίσματος, απώλεια βάρους, ανύψωση του κεφαλιού του κρεβατιού,συχνά μικρά γεύματα, και αποφυγή τροφών που μπορεί να επιτείνουν την γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.

Η φαρμακευτική θεραπεία συνίσταται στην χορήγηση αντιόξινων ή αναστολέων έκκριση γαστρικού οξέος που εξουδετερώνουν το όξινο γαστρικό υγρό και συντελούν στην μείωση των συμπτωμάτων.  

Τα αντιόξινα, όπως  Maalox, Simeco, Aludrox, και Riopan, είναι συνήθως τα πρώτα φάρμακα συνιστώνται για την ανακούφιση της καούρα και άλλων ήπιων συμπτωμάτων της ΓΟΠΝ .Αυτά μπορούν να αποκτηθούν χωρίς ιατρική συνταγή Πολλές μάρκες στην αγορά χρησιμοποιούν διαφορετικούς συνδυασμούς των τριών βασικών αλάτων – μαγνησίου, ασβεστίου, και αργιλίου – με υδροξείδιο ή διττανθρακικά ιόντα προς εξουδετέρωση του οξέος στο στομάχι σας. Τα αντιόξινα, ωστόσο, έχουν παρενέργειες.  Τα άλατα μαγνησίου μπορεί να οδηγήσουν σε διάρροια, και τα άλατα αργιλίου μπορεί να προκαλέσουν δυσκοιλιότητα. Τα άλατα αργιλίου και μαγνησίου συχνά συνδυάζονται σε ένα ενιαίο προϊόν για να εξισορροπήσει αυτά τα αποτελέσματα.

Τα αντιόξινα ανθρακικό ασβέστιο, όπως Tums, Titralac,  μπορεί επίσης να είναι μια συμπληρωματική πηγή ασβεστίου. Μπορούν να προκαλέσουν δυσκοιλιότητα.

Συνδυασμοί αντιόξινων και αλγηνικών, όπως το Algoral protect και το Gaviscon, καλύπτουν  το περιεχόμενο του στομάχου  για την πρόληψη της παλινδρόμησης. Αυτά τα φάρμακα μπορούν να βοηθήσουν αυτούς που δεν έχουν καμία βλάβη στον οισοφάγο.

Η2 αποκλειστές, όπως σιμετιδίνη , φαμοτιδίνη , νιζατιδίνη , και ρανιτιδίνη , εμποδίζουν την παραγωγή οξέων.  Αυτά τα φάρμακα παρέχουν βραχυπρόθεσμη ανακούφιση. Είναι αποτελεσματικό για περίπου τους μισούς που έχουν συμπτώματα ΓΟΠΝ. Πολλοί άνθρωποι ωφελούνται από τη λήψη Η2 αποκλειστών κατά την κατάκλιση σε συνδυασμό με έναν αναστολέα αντλίας πρωτονίων.

Οι αναστολείς αντλίας πρωτονίων περιλαμβάνουν  ομεπραζόλη , η λανσοπραζόλη , παντοπραζόλη , ραμπεπραζόλη , και εσομεπραζόλη. Οι αναστολείς της αντλίας πρωτονίων συντελούν στην μειωμένη παραγωγή γαστρικού οξέος και είναι πιο αποτελεσματικοί από ό, τι Η2 αποκλειστές και μπορεί να ανακουφίσει τα συμπτώματα σχεδόν όλων όσων έχουν ΓΟΠΝ.

Συμπληρωματικά των ανωτέρω φαρμάκων χρησιμοποιούνται και μια άλλη ομάδα φαρμάκων, τα προκινητικά, που συμβάλλουν στην ενίσχυση των συσπάσεων του στομάχου και επιταχύνουν την προώθηση γαστρικού περιεχομένου εντός του λεπτού εντέρου.  Αυτή η ομάδα περιλαμβάνει την δομπεριδόνη, την μετοκλοπραμίδη και το σύμπλεγμα Prodigest (συνδυασμός εκχυλισμάτων αγκινάρας και ginger – εμπορικό σκεύασμα silactis prokinetic) . Η μετοκλοπραμίδη βελτιώνει την μυική δράση στο πεπτικό σύστημα, αλλά έχει συχνές παρενέργειες που περιορίζει τη χρησιμότητά της.

Επειδή τα φάρμακα λειτουργούν με διαφορετικούς τρόπους, οι συνδυασμοί των φαρμάκων μπορεί να βοηθήσει στον έλεγχο των συμπτωμάτων.

Η χειρουργική επέμβαση είναι τέλος μια θεραπευτική επιλογή σε ασθενείς με ανθεκτική στη συμβατική φαρμακευτική θεραπεία γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης η σε περιπτώσεις μεγάλης διαφραγματοκήλης. Η θολοπλαστική κατά Nissen είναι η συχνότερη χειρουργική επέμβαση κατά την οποία το άνω τμήμα του στομάχου τυλίγεται  γύρω από το ΚΟΣ για την ενίσχυση του σφιγκτήρα την πρόληψη παλινδρόμησης οξέος και την αποκατάσταση της διαφραγματοκήλης.